Σε έναν ανθισμένο χωματόδρομο δίπλα από μια ήσυχη πάροδο…

 …ένα μαύρο βαν, σταθμευμένο, σκανάρει προσωπικές συσκευές στον περίγυρό του για να στείλει μια  μικρογραφία-thumbnail από τον λογαριασμό ατόμου που έχει αποβιώσει πρόσφατα. Το thumbnail με τη  λεζάντα «OMG! Have you seen this?!» καταλήγει σε τρεις ανυποψίαστες επαφές τ@ νεκρ@ αποστολέα. Αν και  κάπως δύσπιστα, η πρώτη επαφή τσιμπάει το δόλωμα και πατάει κλικ στο λινκ. Η δεύτερη επαφή δεν βλέπει  την ειδοποίηση, καθώς βυθίζεται σε μια θάλασσα πληροφοριών και καταλήγει στον πυθμένα της, μαζί με άλλα  ψηφιακά απολειφάδια. Η τρίτη επαφή – που δεν διατηρούσε πλέον φιλίες με τ@ν «αποστολέα» και επομένως  δεν γνώριζε για τον θάνατό τ@ – βλέπει μεν το μήνυμα αλλά επιλέγει να μην απαντήσει· ουσιαστικά, τ@ κάνει  ghosting. […] Κάπως έτσι πάει και η ιστορία μας, αντηχώντας το εξής ερώτημα: Σε ποια πλευρά της οθόνης  βρίσκεται το φάντασμα; 

Με αφορμή αυτό το φαινομενικά αθώο αφήγημα και μέσα από πολυεπίπεδα μυθοπλαστικά εγχειρήματα,  οι Lower Levant Company (Πήτερ Εραμιάν, Εμίντιο Βάσκες), η κολλεκτίβα Endrosia (Ανδρέας Ανδρονίκου,  Μαρίνα Ασσιώτη, Νίκη Χαραλάμπους, Ντόρις Μαρί Δημητριάδου, Ειρήνη Χένκιν, Ραφαηλία Τσιρίδου,  Αλέξανδρος Ξενοφώντος), και ο Χάιγκ Αϊβαζιάν παρακάμπτουν τις προκαταλήψεις γύρω από την προέλευση  των φαντασμάτων για να ασχοληθούν με τις σύγχρονες κοινωνικοτεχνικές και υλικές μορφές του ghosting,  ή αλλιώς της φασματοποίησης. 

Ως υποκινητές της κοινωνικής μνήμης, τα φαντάσματα επιμένουν στις ιστορικές εκκρεμότητες, τις ξαναγράφουν  μέχρις ότου να δικαιωθούν. Μέσα από αυτήν ακριβώς τη συρροή στοιχειωμένης και ιστορικής μνήμης, η  έκθεση του Κυπριακού Περιπτέρου εστιάζει στην εγγύτητα της Κύπρου με τη Μέση Ανατολή, αφεαυτής  εργοστάσιο φαντασμάτων, για να επανεξετάσει τον προσανατολισμό του νησιού σε σχέση με τον Λεβάντε.  Μέσα από τέσσερις αλληλένδετους χώρους, η έκθεση δημιουργεί μια πύλη προς τις ιστορίες, τα αφηγήματα  και τους μύθους που επικάθονται στις νέες μεθόδους επικοινωνίας, υπολογιστικές συλλογιστικές και  οικονομίες πλατφόρμας, καθώς όλες τους παράγουν τις δικές τους φασματικές μορφές. Πέραν του τι  στοιχειώνει έναν τέτοιο κόσμο, το έργο προτείνει το ghosting ως μια παράδοξη πράξη υπαναχώρησης και  επιμονής. Η συγκεκριμένη μορφή εποπτείας προϋποθέτει την επανεστίαση της προσοχής και την ρύθμιση  των αισθήσεων – τη δέσμευση, όχι μόνο να παραμείνουμε με το πρόβλημα των φαντασμάτων αλλα και να  συνάπτουμε συμμαχίες μαζί τους, έτσι ώστε επιφορτισμέν@ με την δυσφορία τους και ως προστάτ@ της,  να αποδομούμε και να ανακατασκευάζουμε τον κόσμο.  

Ο τίτλος της έκθεσης “Σε έναν ανθισμένο χωματόδρομο δίπλα από μια ήσυχη πάροδο…” (On a wildflower-lined  gravel track off a quiet thoroughfare…) αρύεται από την πρόταξη άρθρου που δημοσιεύτηκε στη σελίδα του  περιοδικού Forbes το 2019, με θέμα συγκαλυμμένη επιχείρηση κατασκοπείας που διεξαγόταν μέσα σε μαύρο  βαν, σταθμευμένο σε ένα χωματόδρομο στην παραλιακή πόλη της Λάρνακας. Με το πιο πάνω ως σημείο  εισόδου στις ιστορίες μετάδοσης και παρεμβολής που καθιστούν το νησί «μια ήσυχη πάροδο» για μυστικές  επιχειρήσεις και υποκλοπές πληροφοριών σε διεθνή κλίμακα, το Κυπριακό Περίπτερο ταυτίζεται με την  παραμυθοπλαστική οντότητα ενός πρακτορείου ονόματι Forever Informed, τόσο ως γεωγραφική διεύθυνση  όσο και ως εικονική παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Τα έργα που εκτίθενται είναι άμεσα αποτελέσματα ερευνητικής συνεργασίας, ομαδικών εξορμήσεων και μιας  συλλογικής προσέγγισης στην πρακτική της επιμέλειας. Την έκθεση συνοδεύει έκδοση υπό την γραφιστική  επιμέλεια των Μικέλ Χερβάς Γκόμες, Ντόρις Μαρί Δημητριάδου και Ανδρέα Ανδρονίκου, σε συνεργασία  με τον εκδοτικό οίκο Archive Books. Η έκδοση συγκεντρώνει ιστορικά, μυθοπλαστικά και αναλυτικά  κείμενα που υπογράφουν οι καλλιτέχνες, με κάθε κείμενο να εμφανίζεται μεταφρασμένο στα αγγλικά,  στα ελληνοκυπριακά, στα τουρκοκυπριακά και στα αραβικά. Ανάμεσα σε γλυπτικές, οπτικοακουστικές και  χωρικές παρεμβάσεις, η έκθεση ενσωματώνει έναν εργασιακό χώρο “επαγρύπνησης”, μετασχηματίζοντας  την εργασία της επιτήρησης – μια κατ’ επίφαση παθητική εργασία στον κόσμο της τέχνης – σε κινητήριο  μοχλό του έργου. Εκχωρώντας την ανάγκη για επιτηρητ@ εν είδει αόρατων φρουρών του Περιπτέρου, οι  προσκεκλημέν@ ερευνητ@, μαζί με τ@ς καλλιτέχν@ς που συμμετέχουν, παρακινούνται να κάνουν τόπο  για στοχασμό και θύμηση καθόλη τη διάρκεια της Μπιενάλε. Οι προβληματισμοί τους για τις επιπλοκές  της σωματικής παρουσίας, τις τελετουργίες της επαγρύπνησης και την πολιτική τους διάσταση, καθώς και  έννοιες που συνδέονται ευρύτερα με το πεδίο εφαρμογής του έργου, θα αποτελέσουν το περιεχόμενο μιας  δεύτερης έκδοσης που θα διατεθεί πριν από τη λήξη της Μπιενάλε. 

Lower Levant Company 

Πήτερ Εραμιάν 

Εμίντιο Βάσκες 

Χάιγκ Αϊβαζιάν 

Endrosia Collective 

Ανδρέας Ανδρονίκου 

Μαρίνα Ασσιώτη 

Νίκη Χαραλάμπους 

Ντόρις Μαρί Δημητριάδου  

Ειρήνη Χένκιν 

Ραφαηλία Τσιρίδου 

 Αλέξανδρος Ξενοφώντος